Nội quán thì tự biết mình

Chúng ta có thật sự hiểu rõ bản thân như mình tưởng hay không? Chúng ta lại phải chăng xác định chắc chắn rằng mình hiểu rõ? Khi chúng ta cố gắng chứng minh bản thân với người khác, kỳ thực liệu có phải là chứng minh cho chính mình thấy chăng? Khi chúng ta vì lời đánh giá của người khác mà ra sức biện bác, liệu có phải là nói cho chính mình nghe chăng?

Nội quán (*) thì tự biết mình, tự biết mình thì tự nhiên hiểu rõ, tự nhiên hiểu rõ thì không tranh cãi đúng sai, an nhiên như thường (khi gặp tình huống không thuận lợi hoặc hiện tượng khác thường), như như bất động (**).

Chú thích:

(*) Nội quán (Vipassana): là một trong những phương pháp tu thiền cổ xưa nhất của Ấn Độ. Nội quán là quan sát như thực, tức quan sát bộ mặt thật sự của sự vật, nó là một quá trình thông qua quan sát tự thân để tịnh hóa thân tâm.

(**) Như như bất động: Hình như đang động, lại hình như bất động, giữa động và bất động không có ranh giới rõ ràng. Chỉ trạng thái bình tĩnh của tâm những người tu hành thành công, khi họ đối mặt tất thảy sự vật, trên tâm lý hoàn toàn lấy tùy duyên và bình tĩnh để ứng đối.

(Trát-tây-lạp-mẫu Đa-đa)