Hôn nhân Tây Tạng (7)

Zhoigar:              

Lúc này, trong bụi cây truyền đến tiếng gọi: “Zhoigar la, Zhoigar la, chị có đây không? Zhoigar la…”

Tôi vỗ Qiuzhu sắp nhảy lên, cao giọng trả lời: “Chongtsong, chị ở đây!”

Chongtsong là hàng xóm mới của tôi, nhỏ hơn tôi một tuổi. Cô thích chơi với tôi, nói những chuyện riêng tư của con gái với tôi. Khuya thế này còn chạy lên núi tìm tôi, không biết có chuyện gì.

Chẳng mấy chốc, đã thấy cô xách túi nylon từ bụi cây chui ra, thở hổn hển, mặt mày không vui. “Em đi tìm chị, Namgyal nói chị đi tắm rồi, cũng chả gọi em một tiếng!”

“Cơm tối xong chị mới lên, không biết em muốn đi mà! Mau qua đây, nước dễ chịu lắm.” Tôi vỗ mặt nước, rất vui sướng có người chia sẻ buổi tối đẹp đẽ dường này.

Cô loáng cái đã cởi sạch, nhảy vào hồ. “Thật dễ chịu nha! Dễ chịu chết mất!” Cô vừa ậm ừ, vừa tìm một tảng đá ở đối diện ngồi xuống, nước sâu đến ngực, cô cầm một bình nhựa nhỏ, tưới từng chặp từng chặp lên đầu.

　　　　　　　　　
Tôi nhích qua giúp cô gội đầu, vốc một nắm bột giặt xoa lên đầu cô. Bọt trắng tinh từng đám rơi trên mặt nước, trôi theo sóng nước.

“Em đính hôn rồi!” Cô gội sạch tóc xong, hất sang một bên, bỗng thốt một câu như thế.

“A?” Dù đây là chuyện sớm muộn phải xảy ra, nhưng thình lình nghe được, vẫn cảm thấy kinh ngạc. “Sao em biết? Lúc nào đám cưới?”

“Tối hôm qua, lúc em đi nhà vệ sinh, lén nghe được cha mẹ đang nói chuyện, chính là nói chuyện này, đằng trai hình như còn là quê chị.” Cô cúi đầu, tay nét có nét không vẽ lung tung trong nước, giọng nói đượm buồn.

　　
“Chongtsong...” Tôi không biết làm sao an ủi cô mới phải. Lúc này, nói gì cũng bằng thừa. Tâm tình của cô lúc này, tôi vừa mới trải qua, nỗi lo sợ và hoảng loạn lúc đó, lời lẽ không an ủi nổi.

“Em nói là… là quê chị à?” Tôi hơi do dự.

“Dạ.” Chongtsong gật đầu. “Chính là quê chị, anh em ba người!”

Đó là ai nhỉ ? Trong óc tôi lần lượt hiện lên những gia đình quen biết chưa đám cưới lại là ba anh em, thật tình không vẽ được dấu bằng giữa họ và Chongtsong xinh đẹp thanh tú.

“Em không muốn gả chồng, không muốn gả cho ba gã đàn ông hoàn toàn xa lạ.” Chongtsong ngẩng đầu, trên mặt có chút bất lực. “Zhoigar la, chẳng lẽ chúng mình cứ phải nghe theo sắp đặt của cha mẹ, không thể tự làm chủ chút nào sao?”

“Từ xưa chẳng phải đều như vậy ư? Em, chúng mình, cha mẹ anh em chúng mình, có hôn nhân người nào là tự làm chủ đâu?” Nhìn thấy dáng vẻ của cô, đột nhiên tôi thương cảm. 

　　
“Là chúng mình trải qua, không phải cha mẹ trải qua kia mà? Ít nhất chúng mình nên biết chút đỉnh chứ, dù biết đằng trai là ai, làm quen một chút cũng tốt. Giống như thế này, nói cũng chẳng nói tiếng nào với chúng mình đã đính hôn, hơn nữa phải đám cưới ngay. Tất cả mọi thứ đều giấu giếm chúng mình, còn nói cái gì những kẹo bánh quần áo này đều là bà con tặng, lời quỷ gạt người.” Chongtsong càng nói càng tức, giọng nói cũng cao lên tám phần, trở nên the thé, ở chốn yên tịnh này, tỏ ra rất đỗi đường đột.

Chuyện tôi mới trải qua không lâu, nhanh như vậy đã diễn lại trên người một cô gái khác. Nhìn thấy cô, phảng phất nhìn thấy mình thuở nào. Tôi gượng cười, bắt đầu giống nhau, kết cuộc giống nhau, quá trình thì sao? Quá trình cũng sẽ y như tôi chăng?

“Ai biết đó là mấy gã thế nào, em không chịu nổi chuyện này!” Chongtsong cúi đầu, vỗ mạnh nước hồ, bắn lên đầy hồ bọt nước, cũng đánh thức suy nghĩ của tôi.

“Không chịu nổi vẫn phải chịu, đây chính là số mệnh của chúng mình.” Tôi tưới nước rửa mặt, cũng rửa đi nước mắt trào ra. Đêm thế này, luôn khiến người thương cảm! Tất cả chẳng phải đều đã qua rồi sao? Tôi còn nghĩ những chuyện đó làm gì chứ? Đau buồn suông mà thôi! “Họ bảo em lúc nào đám cưới?”

“Ăn xong lễ Ongkar sẽ cưới.” Chongtsong co chân, ôm hai đầu gối, lặng lẽ mà chán nản!

“Còn đỡ, ít nhất em vẫn có thời gian nửa tháng chuẩn bị sẵn tâm lý. Chongtsong, đây là chuyện hết cách, đừng nghĩ nhiều như thế, em nghĩ càng nhiều càng khó chịu.” Tôi cũng cúi đầu nhìn mặt nước, vầng trăng tròn nhẹ nhàng lung linh, sáng ngời mà thánh khiết! Chẳng phải đều nói con gái như mặt trăng sao? Lẽ nào mặt trăng này định sẵn suốt đời không thể có ánh sáng của mình, mãi mãi phải mượn ánh sáng của mặt trời?

　　　　
“Em không muốn tiếp nhận sắp xếp của họ, em nghĩ thông rồi, em phải đi Lhasa! Tối nay tìm chị chính là muốn nói chuyện này với chị, em muốn nhân lúc ngày mai lên núi chăn cừu len lén bỏ trốn!” Cô ngẩng đầu lên, nói dứt khoát, trên mặt thoáng qua một vẻ quyết liệt!

“Em muốn đào hôn !?” Tôi kinh ngạc nhìn cô, rời xa quê nhà, một mình? “Không được đâu, Chongtsong, xa nhà, em sinh sống thế nào? Cha mẹ em lại làm sao?”

“Vì sao không được? Em chỉ cần tìm được công việc, tự mình có thể nuôi sống mình. Nghe nói hiện nay ở Lhasa rất dễ tìm việc. Còn về cha mẹ, em không lo xuể nhiều như vậy, qua ải này trước rồi nói!”

　　　

“Em quyết định rồi? Nhỡ họ bắt em về thì sao?”

“Không đâu, đợi đến tối mai họ phát hiện, em sớm đã đi xa rồi. Họ không bắt được em đâu. Đến Lhasa, em sẽ đổi tên, tạm thời không gặp người ở quê là được!”

　　

“Chongtsong…” Tôi nắm tay cô, vừa nghe nói cô muốn đào hôn, bản thân cũng cảm thấy hơi sợ. “Không có cách khác ư? Chỉ có thể chạy trốn sao? Nghĩ thêm xem, có thể thoái hôn hay không?” Tôi cười gượng, vì kết quả căn bản không thể nào đó. “Không thể, đúng không? Hôn ước đã định họ làm sao có thể hủy bỏ chứ?” Tôi nói năng lộn xộn, chính mình cũng không biết nói gì. Nhưng vừa nghĩ tới Chongtsong cô đơn chạy đến Lhasa, tim đã thình thịch đập mạnh không ngừng. Nơi xa xôi như thế, một đứa con gái, sinh sống cách nào? Hơn nữa, ngộ nhỡ bị bắt về thì phải làm sao? Một cô gái từng đào hôn, nay mai còn ai dám cưới? Vả lại cứ cho là đào hôn thành công, cha mẹ của cô làm thế nào? Nhất là cha cô, một vị gia trưởng, nếu để con gái mình đào hôn, sắp tới sẽ bị người làng chê cười. Còn đằng trai đính hôn với cô, sẽ mất hết mặt mũi, bất kể con trai hay cha mẹ, sau này trong làng đều khó ngẩng đầu lên được!

“Em nghĩ hết rồi. Ở Lhasa, em có thể đi làm vú em cho người ta, hoặc đến công trường xây dựng làm việc vặt. Tóm lại, tốt hơn so với chờ bị sắp đặt thế này! Zhoigar la, chúng mình chính là quá mềm yếu, suốt đời đều chẳng ra khỏi núi lớn, bên ngoài rốt cuộc thế nào đối với chúng mình chính là một câu đố. Chị xem anh Gyatso nhà chị, chẳng phải sống rất tốt ở Lhasa hay sao?”

　　

“Anh ấy…” Anh đương nhiên sống rất tốt, nếu không cũng không đến nỗi cả nhà cũng không về. “Nhưng em không giống anh ấy, em là con gái, phụ nữ thì phải ở nhà hầu hạ người già, chăm sóc trẻ con.” Tôi hơi mơ hồ, đối với cách nói của cô không biết là đúng hay sai.

“Ai nói phụ nữ thì phải hầu hạ người già, chăm sóc trẻ con?” Chongtsong phản bác. “Phụ nữ không phải là người sao? Phụ nữ chẳng phải là đứa con cha mẹ nuôi dưỡng sao? Hơn nữa, dù muốn chúng ta hầu hạ người già, chăm sóc trẻ con, thế thì cũng cần chúng ta bằng lòng mới được chứ? Ba gã ấy em đều không quen, đột nhiên sẽ trở thành chồng em, bắt em chăm sóc họ và người nhà, dựa vào đâu?”

...

Trong đêm ánh trăng như nước đó, hai chúng tôi tranh luận, thảo luận; thảo luận, tranh luận, cuối cùng Chongtsong vẫn thuyết phục tôi ủng hộ kế hoạch chạy trốn của cô, nhận lời sau khi cô đi, giúp cô chăm sóc cha mẹ. Thật ra cũng nói không hẳn là thuyết phục tôi, cách nghĩ của cô tôi cũng từng có, có lẽ rất nhiều chị em đều từng có? Chỉ chẳng qua, chúng tôi đều không dũng cảm thực hiện nó, chúng tôi lo nghĩ quá nhiều, không dám phá vỡ nề nếp sinh hoạt hiện có. Dù chúng tôi rất ư không tình nguyện, cuối cùng vẫn dẫm lên dấu chân của lớp lớn, lặp lại cuộc sống đời này sang đời khác. Giờ đây Chongtsong muốn thay đổi nó, dù tương lai thế nào, ít nhất cô có dũng khí thử. Lòng riêng, tôi vẫn thấy mừng cho cô.

Tờ mờ sáng hôm sau, khi sương mù còn bao trùm làng nhỏ, tôi đã lên núi. Ở một nơi đã hẹn trước, gặp Chongtsong đeo sẵn tay nải. Tôi lấy ra toàn bộ tiền riêng mấy năm nay mình lén dành dụm, nhét vào lòng Chongtsong. “Một mình ở ngoài, nhất định phải cẩn thận. Thật sự không ổn, đi tìm Gyatso, đều là bà con cùng quê, anh ấy không thể không lo cho em!”

“Em sẽ cẩn thận, chị cũng phải bảo trọng!” Chongtsong ôm chầm lấy tôi, hai chúng tôi ôm nhau khóc.

　　
Khó khăn lắm tôi mới đẩy Chongtsong ra, lau nước mắt, nói: “Em đi đi, mau đi đi! Đợi một lát đông người, bị phát hiện sẽ phiền phức đấy!”

Cô ngẩng đầu, nước mắt ràn rụa. “Sau khi em đi, chị năng đến thăm mẹ em nhé, khuyên mẹ nghĩ thoáng một chút, đừng quá đau buồn, sức khỏe mẹ không tốt lắm…” Chân núi chính là quê nhà, nếu không phải vạn bất đắc dĩ, cô gái nào bằng lòng rời quê đi lưu lạc chứ?

“Em cứ yên tâm, chị sẽ đến. Em nhớ, ở bên ngoài đừng quá tỏ vẻ, nhất định phải chăm sóc tốt bản thân, lúc thuận tiện nhất định phải liên hệ với chị!” Tôi giúp cô lau nước mắt, chính mình cũng khóc đến nhòe nhoẹt.

Cô ôm chặt tôi lần nữa, nghẹn ngào: “A-jia a-jia…” Cuối cùng vẫn kiên quyết quay người, nhanh nhẹn men theo đường nhỏ bên núi đi xa dần. (A-jia: tiếng Tạng nghĩa là chị)

　　　　　　

Tôi nhìn bóng lưng của cô, nước mắt nhạt nhòa. Lúc sắp vượt qua núi, Chongtsong quay người, nhìn tôi, lại nhìn làng núi nhỏ, cuối cùng vẫn biến mất nơi sâu thẳm mây trắng!

Từ nơi chúng tôi sống đến bên đường cái phải đi một tiếng đồng hồ, đi Lhasa phải ngồi xe ba ngày. Rất nhiều người lớp già, suốt đời ở trong vùng núi lớn này, ngoài núi ra sao, chỉ nghe qua, chưa thấy qua.

　　

Người làng thường ngày chẳng có gì giải trí, nhà nào hộ nào hơi có chút chuyện trái lệ thường, chắc chắn là tin tức có tính bùng nổ nhất, sẽ khiến tất cả mọi người hưng phấn. Trong làng bất kể già trẻ chẳng trừ một ai đều quan tâm, bàn tán, mãi đến khi tìm được đề tài mới. Do đó chuyện Chongtsong chạy trốn, tối hôm ấy đã truyền khắp cả làng. Nam nữ già trẻ đều ùa đến nhà cô, mang đủ các kiểu tâm tư, hỏi thăm lẫn nhau xem sự việc xảy ra thế nào.

Cha Chongtsong giống như phát điên, lớn tiếng chửi bới, sai hai con trai đều ra ngoài tìm, lên núi tìm, lên thị trấn tìm. Còn sai con dâu ra đợi bên đường cái. Quay đầu nhìn thấy mẹ Chongtsong ở một bên chảy nước mắt, lại mắng nhiếc một trận phủ đầu, quăng đồ đạc loảng xoảng… Dày vò như thế đến trời sáng, con trai con dâu đều trở về. Đương nhiên, tất cả sắp xếp đều là uổng công. Sau đó, cha mẹ cô lần này lượt khác gọi tôi đến, gạn hỏi tối qua Chongtsong nói gì với tôi? Có tiết lộ mảy may tung tích gì không? Tôi nói với họ Chongtsong chả nói gì cả, chúng tôi chỉ cùng tắm, sau đó về nhà. Cuối cùng còn làm bộ không biết gì, hỏi Chongtsong vì sao chạy trốn? Cả nhà không phải đối với cô ấy rất tốt sao? Cuộc sống trong nhà cũng sung túc như thế. Mẹ cô muốn nói gì đó, nhưng cuối cùng dưới ánh mắt giận dữ của cha cô, vẫn không dám hé răng.

Đào hôn, ở trong núi lớn khép kín thế này của chúng tôi, chẳng phải chuyện vẻ vang gì!

Sáng hôm sau, Namgyal trở về nói, Jiumei đã dẫn một người đàn ông trung niên vào làng, đi thẳng đến nhà Chongtsong, người làng lại nghe tin hành động ngay, đồng loạt đổ xô đến nhà cô.

Tôi biết, chuyện phiền phức nhất của nhà Chongtsong đến rồi. Tôi không gặp người đàn ông đó, cũng không sang nhà Chongtsong xem náo nhiệt, mà yên tịnh ngồi trước khung dệt vải, theo số sợi ngang dọc tỉ mỉ mắc những sợi len đã xe xong lên khung dệt, bắt đầu dệt phổ-lỗ dùng cho sang năm.

　　

Buổi tối Namgyal kể, nhà Chongtsong ầm ĩ long trời. Người đàn ông kia chính là gia trưởng nhà trai Chongtsong đính hôn, nghe Jiumei báo cô dâu đã chạy trốn, liền đi gấp sang, la hét ầm ĩ, còn đánh cha Chongtsong, bắt nhà Chongtsong bồi thường tổn thất, nếu không sẽ đưa các con trai đến nhà Chongtsong ăn ở.

“Sao chẳng nói đạo lý như vậy?” Tôi ngạc nhiên nhìn Namgyal, “Con gái không bằng lòng gả chồng, chạy trốn, thoái hôn là được rồi, còn đánh ai chứ?”

“Ôi, em nói nghe nhẹ nhàng quá. Nhưng lão gia trưởng đó bảo, Chongtsong bỏ con lão, khiến cả nhà lão đều chẳng còn mặt mũi. Chuyện này không cho một lời giải thích, tuyệt đối không bỏ qua!” Namgyal cởi sạch quần áo, mặt thèm thuồng kéo tay tôi.

“Anh thôi đi.” Tôi gạt tay anh ra. “Vậy làm thế nào? Chongtsong đã không có mặt, chẳng lẽ còn phải giết người ư?”

　　　　　　

“Giết người thì không đến nỗi, bồi thường tổn thất là nhất định. Em nói Chongtsong cũng thật là, cô ấy chạy trốn không sao, lại hại người nhà cô ấy thê thảm. Em chưa biết, lúc chị dâu cô ấy đến khuyên, bị lão kia đá một cái trên bụng, đứa con cũng mất rồi!”

“Khốn nạn, gia đình loại này, may mà Chongtsong chưa gả, nếu không về sau cô ấy bị làm tình làm tội!” Tôi giận dữ nói. “Còn bồi thường nhà họ cái gì, nên tìm họ đòi bồi thường tổn thất mới phải, đứa con trong bụng chị dâu cô ấy đã sáu tháng rồi!”

　　

“Đàn bà mất đứa con có gì kỳ lạ đâu? Lão ta nói, mất rồi còn có thể mang thai đứa khác. Mặt mũi nhà lão mất sạch, đó mới là không tìm lại được. Hiện giờ lão vẫn đang làm ầm ĩ bên nhà Chongtsong, nói ngày mai vẫn không cho câu trả lời, thì trở về gọi các con trai đến dọn đồ!”

“Sao lại có loại người này nhỉ?” Chongtsong từng nói người đính hôn là quê tôi, nhưng tôi thật tình không nghĩ ra gia trưởng nào ở quê lại không nói đạo lý như vậy. “Em đi xem xem!”            

　　

“Đừng đi đừng đi, khuya thế này em đi làm gì? Hơn nữa cha Chongtsong hiện giờ vẫn nghi em có liên quan đến chuyện con gái ông ấy đào hôn đấy! Nếu em sang, nhỡ lão kia trút giận lên người em thì làm thế nào? Vả lại Jiumei ở đó, ông ấy là ông mai, chuyện này ông ấy sẽ xử lý ổn thỏa!”

Ngẫm lại lời Namgyal chẳng phải không có lý. Hai bên đều là người cùng làng, tôi giúp bên nào cũng không phải. Hơn nữa, Jiumei có tiếng khéo ăn nói, trong chu vi trăm dặm, nhà nào không có mối ông làm, áo ông may, bất kể chuyện lớn cỡ nào, chỉ cần ông ra mặt, dù sao cũng phải nể mặt chứ?

　　

Quả nhiên, ngày hôm sau Namgyal trở về nói lão kia đã đi rồi. Bảo là thông qua dàn xếp của Jiumei, nhà Chongtsong trả lại tất cả đồ đính hôn, ngoài ra còn cho một con bò yak, năm mươi cân thanh khoa, chuyện này mới xem là qua đi.

Chị dâu Chongtsong lại vì thế sảy thai. Ở chỗ chúng tôi, phụ nữ sinh con bị xem là chuyện hết sức tự nhiên, không xem là chuyện to tát để xử lý. Rất nhiều phụ nữ hôm sau sinh, hôm trước còn xuống đồng làm việc.

Thế nhưng, tôi vẫn thương xót chị dâu cô, thấy chị cõng nước, nhấc đến mấy lần cũng nhấc không lên, bèn bước đến giúp chị cõng nước về. Buổi chiều nhổ cỏ, liền nhổ thêm một sọt đổ trong sân nhà cô, tôi đã hứa với Chongtsong sẽ giúp cô chăm sóc cha mẹ.

　　　　

Xảy ra chuyện này, người làng đều ở sau lưng chỉ chỉ trỏ trỏ. Người nhà cô ra vào đều cúi gằm, nhất là cha cô, hình như đột nhiên già hơn mười tuổi, lưng cũng còng, tóc cũng bạc không ít! 

Mỗi lần nhìn thấy cha cô, tôi đều tránh trước. Tôi rất bứt rứt, vừa đồng tình Chongtsong, vừa tội nghiệp cha cô. Gia trưởng ở chỗ chúng tôi là người đàn ông kiêu ngạo dường nào, lại vì con gái đào hôn, biến thành quái vật trong mắt người làng, đi đến đâu đều có ánh mắt khác thường soi mói, đều có người ở sau lưng xầm xì bàn tán không ngớt! 

(Dorje Zhoigar)